<<<< Go back to the table issues of the journal <<<<

Journal of Clinical Healthcare ● No.4./2018


Paper TitlePage

Health education in dentistry

Edukacja zdrowotna w stomatologii

Authors: A Banasiuk, W Uracz, Z Kopański, M Machota , D Krzemiński, O Nadashkevych , T Kilian
Abstract (ENG): The authors present the main goals and directions of health education activities, including education in the field of dentistry. They pointed out that each group of recipients often requires a specific, different way of educating. Therefore, the hygienist way of transferring knowledge should adapt to the age of the listeners, the environment they come from, the potential knowledge they have in connection with the planned education, but also the place of education (lecture or other form of training) and the effects the educator wants to achieve. Elaboration of the best results results in matching the education to the abovementioned warunków. conditions. The authors discussed various forms of approach to health education. They characterized a health-oriented model, a risk-oriented model, and a disease-oriented model.

Abstract (PL):
Autorzy przedstawili główne cele i kierunki działania edukacji zdrowotnej, w tym edukacji w zakresie stomatologii. Zwrócili uwagę, że każda grupa odbiorców wymaga często swoistego, innego sposobu edukowania. Dlatego też higienistka sposób przekazywania wiedzy winna dostosować do wieku słuchaczy, środowiska z jakiego się wywodzą, potencjalnej wiedzy jaką posiadają w związku z planowaną edukacją, ale także miejsca edukacji ( wykładu lub innej formy szkolenia) oraz efektów jakie chce osiągnąć edukator. Wypracowanie jak najlepszych rezultatów następuje przy dopasowaniu prowadzonej edukacji do ww. warunków. Autorzy omówili różne formy podejścia do edukacji zdrowotnej. Scharakteryzowali model ukierunkowany na zdrowie, model ukierunkowany na czynniki ryzyka oraz model ukierunkowany na chorobę.

01-05

Dental health education

Stomatologiczna oświata zdrowotna

Authors: A Banasiuk, W Uracz, Z Kopański, M Machota , D Krzemiński, O Nadashkevych , T Kilian
Abstract (ENG): The authors presented a short outline of the development of dental health education in Poland. They characterized the main directions of dental care activities in the field of prevention, treatment and rehabilitation, aimed at restoring the organ's chewing function to its proper function. They discussed the stages of health education in the field of dentistry. They emphasized the most important themes that this type of education should concern.

Abstract (PL):
Autorzy przedstawili krótki rys rozwoju stomatologicznej oświaty zdrowotnej w Polsce. Scharakteryzowali główne kierunki działań opieki stomatologicznej w zakresie zapobiegania, leczenia i rehabilitacji, mające na celu przywrócenie narządowi żucia jego prawidłowej funkcji. Omówili etapy edukacji zdrowotnej w zakresie stomatologii. Podkreślili najważniejszą tematykę, której ten typ edukacji powinien dotyczyć.

06-09

Educational activity of dental hygienist

Działalność edukacyjna higienistki stomatologicznej

Authors: A Banasiuk, W Uracz, Z Kopański, M Machota , D Krzemiński, O Nadashkevych , T Kilian
Abstract (ENG): The authors characterized health behaviors of dental hygienists in various environments. They paid attention to the problems of dental care in the patient's home environment. They emphasized that the hygienist must spread the knowledge about health as well as familiarize the patient with the clinic / cabinet and its employees. It should affect the patient by means of calm and pleasant behavior and encourage its aesthetic appearance. An important and difficult problem is to conduct pro-health activity among pregnant women as well as young mothers. Another important educational direction is the activity of a dental hygienist for children. Other tasks are the hygienist who conducts education in relation to the youngest children, others in relation to the children of school age. Health education is also a challenging challenge for adults. The authors devote the following article to all these issues.

Abstract (PL):
Autorzy scharakteryzowali zachowania prozdrowotne higienistki stomatologicznej w różnych środowiskach. Zwrócili uwagę na problemy opieki stomatologicznej w środowisku zamieszkania pacjenta. Podkreślili, że higienistka musi zarówno szerzyć wiedzę o zdrowiu, jak i też oswajać pacjenta z przychodnią/gabinetem i jego pracownikami. Powinna wpływać na pacjenta za pomocą spokojnego i przyjemnego zachowania oraz zachęcać swym estetycznym wyglądem. Ważnym i trudnym problemem jest prowadzenie aktywności prozdrowotnej wśród kobiet w ciąży jak i młodych mam. Kolejnym ważnym kierunkiem edukacyjnym jest działalność higienistki stomatologicznej dotyczącej dzieci. Inne są zadania higienistki prowadzącej edukacje w odniesieniu do dzieci najmłodszych, inne w stosunku do dzieci wieku szkolnym. Podobnie trudnym wyzwanie jest edukacja prozdrowotna skierowana do osób dorosłych. Tym wszystkim zagadnieniom autorzy poświęcają poniższy artykuł.

10-14

Didactic forms used in health education

Formy dydaktyczne stosowane w edukacji zdrowotnej

Authors: A Banasiuk, W Uracz, Z Kopański, M Machota , D Krzemiński, O Nadashkevych , T Kilian
Abstract (ENG): The authors discussed various didactic forms. They emphasized their usefulness in conducting dental education. They characterized in detail the impact on a small group, on a single human being and the impact on a mass audience. They emphasized the advantages of systemic education, the meaning of a live word and an auditory form, a printed (written) word, visual and audiovisual forms, artistic and entertainment forms, competition and forms of direct contact with reality.

Abstract (PL):
Autorzy omówili różne formy dydaktyczne. Podkreślili ich użyteczność w prowadzeniu oświaty stomatologicznej. Scharakteryzowali szczegółowo oddziaływanie na małą grupę, na pojedynczego człowieka oraz oddziaływanie na masowego odbiorcę. Podkreślili zalety kształcenia systemowego, znaczenie żywego słowa i formy audytywnej, słowa drukowanego ( pisanego), formy wizualnej i audiowizualnej, formy artystyczno-rozrywkowej, współzawodnictwa i formy bezpośredniego kontaktu z rzeczywistością.

15-20

Teaching aids used by a dental hygienist in health education

Środki dydaktyczne stosowane przez higienistkę stomatologiczną w edukacji zdrowotnej

Authors: A Banasiuk, W Uracz, Z Kopański, M Machota , D Krzemiński, O Nadashkevych , T Kilian
Abstract (ENG): The authors characterized selected didactic means used by a dental hygienist in health education. They discussed the role of visual and audiovisual means , the use of spatial assistance, phantoms, illustrations, sound films, talks in the educational work of a dental hygienist.

Abstract (PL):
Autorzy scharakteryzowali wybrane środki dydaktyczne stosowane przez higienistkę stomatologiczną w edukacji zdrowotnej. Omówili m.in. rolę środków wizualnych i audiowizualnych, wykorzystanie pomocy przestrzennych, fantomów, ilustracji , filmów dźwiękowych, pogadanki w pracy edukacyjnej higienistki stomatologicznej.

21-24

Palliative care

Opieka paliatywna

Authors: A Rudzka, M Kulesza-Mrowiecka, Z Kopański, O Nadashkevych, J Tabak, J Rowiński
Abstract (ENG): The authors characterize the concept of chronic disease. They drew attention to the different understanding of this term by different authors. They outlined the impact of a chronic disease on the patient's body. Then they discussed the essence of palliative care. They presented a short historical outline of the development of the hospice movements, and a form of palliative and hospice care in Poland.

Abstract (PL):
Autorzy scharakteryzowali pojęcie choroby przewlekłej. Zwrócili uwagę na różne rozumienie tego określenia przez różnych autorów. Zarysowali wpływ choroby przewlekłej na organizm chorego. Następnie omówili istotę opieki paliatywnej. Przedstawili krótki rys historyczny rozwoju ruchy hospicyjnego, oraz formy opieki paliatywno-hospicyjnej w Polsce.

25-29

Objectives, assumptions and organization of palliative and hospice care in Poland

Cele, założenia i organizacja opieki paliatywno – hospicyjnej w Polsce

Authors: A Rudzka, M Kulesza-Mrowiecka, Z Kopański, O Nadashkevych, J Tabak, J Rowiński
Abstract (ENG): The authors presented the foundations of palliative care. They emphasized that the main goal of palliative care is to prevent and relieve pain and other accompanying symptoms of the disease, as well as to improve mental and spiritual comfort as well as help in social matters. All this should lead to the improvement of the patient's quality of life. Care should also cover the patient's family, surround them with care, both during the illness and after the patient's death. Palliative care is not only for patients with terminal disease. It also applies to chronically ill patients, even in the early stages of the disease, who are undergoing causal therapy, which aims to prolong their lives. Next, the authors characterized the structure of teams that care for the patients in the field of palliative and hospice care and discussed in detail the tasks of individual units.

Abstract (PL):
Autorzy przedstawili założenia opieki paliatywnej. Podkreślili, że głównym celem opieki paliatywnej jest zapobieganie i łagodzenie bólu oraz innych towarzyszących objawów choroby, a także dbanie o poprawę komfortu psychicznego i duchowego, jak również pomoc w sprawach socjalnych. To wszystko ma prowadzić do poprawy jakości życia pacjenta. Opieka powinna obejmować także rodzinę chorego, otaczać ją troską, zarówno podczas trwania choroby, jak również po śmierci chorego. Opieką paliatywną nie są objęci tylko i wyłącznie pacjenci w terminalny stadium choroby. Dotyczy ona również pacjentów przewlekle chorych, nawet we wczesnych fazach choroby , którzy są poddawani terapii przyczynowej, która ma na celu przedłużenie ich życia. Następnie autorzy scharakteryzowali strukturę zespołów opiekujących się chorymi z zakresie opieki paliatywno-hospicyjnej i omówili szczegółowo zadania poszczególnych jednostek.

30-35

Physiotherapy in palliative care - treatment of lymphatic edema

Fizjoterapia w opiece paliatywnej – leczenie

Authors: A Rudzka, M Kulesza-Mrowiecka, Z Kopański, O Nadashkevych, J Tabak, J Rowiński
Abstract (ENG): The authors discussed the role of physiotherapy in palliative care. They paid attention to its importance in combating pain, swelling or dyspnea. They emphasized that proper physiotherapy carried out helps to keep the patient the best possible level of fitness, and thus independence. Then they characterized lymphatic edema and discussed methods of its treatment.

Abstract (PL):
Autorzy omówili rolę fizjoterapii w opiece paliatywnej. Zwrócili uwagę na jej znaczenie w zwalczaniu bólu, obrzęków czy duszności. Podkreślali, że prawidłowa prowadzona fizjoterapia pomaga zachować choremu możliwie najlepszy poziom sprawności, a co za tym idzie samodzielności. Następnie scharakteryzowali obrzęk limfatyczny i omówili metody jego leczenia.

36-40

Physiotherapy in palliative care - treatment of pain and respiratory disorders

Fizjoterapia w opiece paliatywnej – leczenie bólu i zaburzeń oddechowych

Authors: A Rudzka, M Kulesza-Mrowiecka, Z Kopański, O Nadashkevych, J Tabak, J Rowiński
Abstract (ENG): The authors discussed the occurrence of pain in palliative care patients. They briefly characterized the classification of these ailments, stressing that their treatment uses pharmacotherapy, non-pharmacological methods and complementary methods. The basic method of pain treatment is pharmacology. Radiotherapy or chemotherapy, which can modify the progression of the disease, is also used to treat pain. They are carried out also in the treatment of such treatments neuro-destructive. Neurolysis or radiofrequency. In addition, psychological methods are used, e.g. relaxation or behavioral therapy. In the further part of the article, attention was focused on physiotherapeutic methods to combat pain. Most patients with palliative care also have respiratory problems. The most common symptom of increasing respiratory failure is shortness of breath. And here, physical rehabilitation plays an important role. The respiratory rehabilitation program includes breathing exercises, presentations of the appropriate breathing track, relaxation breathing techniques, and effective coughing. All these issues have been discussed in more detail in the article by the authors.

Abstract (PL):
Autorzy omówili występowanie w bólu u chorych objętych opieka paliatywna. Krótko scharakteryzowali klasyfikację tych dolegliwości, podkreślając, że w ich leczeniu wykorzystuje się farmakoterapię, metody niefarmakologiczne oraz uzupełniające. Podstawowym sposobem leczenia bólu jest farmakologia. W leczeniu bólu stosuje się także radioterapię czy chemioterapię, które mogą zmodyfikować postęp choroby. W prowadzane są również do leczenia zabiegi neurodestrukcyjne tj. neurolizy, czy termolezje. Zastosowanie znajdują ponadto metody psychologiczne np. relaksacja czy terapia behawioralna. W dalszej części artykułu uwagę skupiono na fizjoterapeutycznych metodach zwalczania dolegliwości bólowych. U większości chorych objętych opieką paliatywną występują również dolegliwości ze strony układu oddechowego. Najczęstszym objawem narastającej niewydolności oddechowej jest duszność. I tu rehabilitacja ruchowa odgrywa ważną rolę. W skład programu rehabilitacji oddechowej wchodzą ćwiczenia oddechowe, prezentacje odpowiedniego toru oddychania, techniki relaksacji oddechowej, nauka efektywnego kaszlu. Wszystkie te zagadnienie zostały przez autorów omówione szczegółowiej w artykule.

41-45

Alpine skiing - injuries and risk factors for injury to skiers

Narciarstwo alpejskie- urazy i czynniki ryzyka obrażeń u narciarzy

Authors: J Korpanty, M Kulesa-Mrowiecka, Z Kopański, F Furmanik , W Ptak, J Tabak ,T Kilian
Abstract (ENG): The authors characterized alpine skiing. They emphasized that a safe skiing is ensured by a proper skiing technique and motoric preparation. Skier riders have a strongly developed musculature of the lower limbs and torso. Their muscles perform isometric work with a small range of motion, but very intense, which disturbs the work of the muscle pump. Very important here is the neuromuscular coordination allowing the skier to cope with the resulting loads while driving. Then the injury characteristics were given, with particular emphasis on alpine injuries and risk factors for injury.

Abstract (PL):
Autorzy scharakteryzowali narciarstwo alpejskie. Podkreślili, że bezpieczną jazdę gwarantuje odpowiednia technika narciarska oraz przygotowanie motoryczne. Narciarze-zawodnicy mają mocno rozbudowaną muskulaturę kończyn dolnych oraz tułowia. Ich mięśnie wykonują pracę izometryczną o małym zakresie ruchu, lecz bardzo intensywną, co zaburza prace pompy mięśniowej. Bardzo istotną jest tu koordynacja nerwowo-mięśniowa pozwalająca narciarzowi sprostać powstającym obciążeniom podczas jazdy. Następnie podano charakterystykę urazów, ze szczególnym podkreśleniem urazów powstałych u alpejczyków, a także czynników ryzyka powstania tych obrażeń.

46-50

Damage to the ligaments, meniscus of the knee joint - alpine skiing

Uszkodzenie wiązadeł, łąkotki stawu kolanowego – narciarstwo alpejskie

Authors: J Korpanty, M Kulesa-Mrowiecka, Z Kopański, F Furmanik , W Ptak, J Tabak , T Kilian
Abstract (ENG): The authors presented selected issues of the anatomy and biomechanics of the anterior cruciate ligament and medial collateral ligament. They discussed situations leading to damage to these ligaments. They characterized the role of rehabilitation in the treatment of damage, especially in the postoperative period. In addition, they discussed the anatomy of the knee joint meniscus. They presented a clinical picture suggesting their damage. They underlined the importance of imaging tests in the diagnosis of lesions. At the end of the article the pathomechanism of spine pain developing in skiers (alpinians) was presented. Attention has been paid to the possibilities and effectiveness of therapy.

Abstract (PL):
Autorzy przedstawili wybrane zagadnienia z anatomii i biomechaniki więzadła krzyżowego przedniego i więzadła pobocznego przyśrodkowego. Omówili sytuacje prowadzące do uszkodzenia tych wiązadeł. Scharakteryzowali rolę rehabilitacji w leczeniu uszkodzeń, zwłaszcza w okresie pooperacyjnym. Ponadto omówili anatomię łąkotek stawu kolanowego. Przedstawili obraz kliniczny sugerujący ich uszkodzenie. Podkreślili znaczenie badań obrazowych w diagnostyce uszkodzeń. Na koniec artykułu przedstawiono patomechanizm dolegliwości bólowych kręgosłupa rozwijających się u narciarzy (alpejczyków) . Zwrócono uwagę na możliwości i skuteczności prowadzonych terapii.

51-55

Physioprophylaxis in ski injuries

Fizjoprofilaktyka w urazach narciarskich

Authors: J Korpanty, M Kulesa-Mrowiecka, Z Kopański, F Furmanik , W Ptak, J Tabak ,T Kilian
Abstract (ENG): Skiing can be treated as a recreational sport, but it is also very important to have physical preparation for it. It is not enough to have a good driving technique, the right equipment or the preparation of ski runs. Motor preparation, good muscular strength, balance, motor coordination, and condition are very important. All of these elements can minimize the chances of an amateur skier experiencing an injury. The authors discussed the importance of training in the preparation of the skier. They characterized proprioception training , strength training, heavy -weight training, functional training, neuromuscular loosening and flossing .

Abstract (PL):
Narciarstwo można traktować jako sport rekreacyjny , ale i tak bardzo ważnym jest stosowne przygotowanie fizyczne do jego uprawiania. Nie wystarczy posiadanie dobrej techniki jazdy, odpowiedniego sprzęt czy też samo przygotowanie tras narciarskich. Bardzo ważne jest odpowiednie przygotowanie motoryczne, dobra siła mięśniowa, równowaga, koordynacja ruchowa, kondycja. Wszystkie te elementy mogą zminimalizować szansę doznania urazu przez narciarza amatora. Autorzy omówili znaczenie treningu w przygotowaniu narciarza. Scharakteryzowali trening propriocepcji, trening siłowy, trening ciężkoatletyczny, trening funkcjonalny, autorozluźnianie nerwowo- mięśniowe, a także flossing.

56-59